Uit een archief met 75.000 foto's en negatieven van meer dan 35 jaar leven op het water worden hier de meest bijzondere uitgelicht. En altijd op zoek naar nieuwe beelden en nieuwe verhalen. Soms met weinig woorden.....

fotografie © dirk van driel (tenzij anders)

  • 29 januari 2025
1931_Circus_Gleich_en_Gorechtkanaal_PB_Kramer.jpg
1931 - Gorechtkanaal en circus Gleich (foto: P.B. Kramer)

Dat het Gorechtkanaal een misrekening is geweest werd al snel duidelijk. Het kanaal is in de jaren twintig vrijwel direct in gebruik genomen door woonschepen. En volledig geblokkeerd zo te zien. Tot die tijd was het verbindingskanaal tussen het Boterdiep en het Damsterdiep (de oude vestinggracht) de verzamelplek van woonschepen. Deze locatie werd echter gedempt om ruimte te maken voor het Academisch Ziekenhuis.

In mei 1940 is door de gemeenteraad besloten om de huidige Woonschepenhaven aan te leggen en daar alle woonboten uit de stad onder te brengen. De roman "Woonschepen" van Ab Visser speelt zich af aan de Gorechtkade en het tumult dat de demping van het kanaal en de aanstaande verhuizing teweeg brengen komt daarin ook aan de orde. Het boek is hier te lezen (> bladeren).

Het is lastig voor te stellen waar de foto genomen is, maar het karakteristieke politiebureau van architect Bouma op de hoek van de Zaagmuldersweg en de Hortensialaan is herkenbaar, rechts op de foto. Tegenwoordig bevinden zich een vijver en het Linnaeusplein op deze locatie.

  • 28 januari 2025
1998-06_Zeldzaamheid_aan_het_Eemskanaal.jpg
juni 1998 - Eddie ontdekt de Zeldzaamheid

De Gudrun was een gouden tip en het is mooi als je iemand anders op een soortgelijke manier blij kunt maken. Een bijzonder sleepbootje stond al jaren verweesd en half gesloopt op een achteraf terreintje aan het Eemskanaal in Groningen. Als dan blijkt dat het de opduwer is geweest die origineel bij het schip van Eddie hoort dan wil je graag die eerste kennismaking vastleggen...

De koop werd gesloten en de restauratie perfect uitgevoerd zodat hasselteraak Dankbaarheid en opduwer Zeldzaamheid weer een twee-eenheid vormen. Het uitgebreide restauratieverslag is hier te vinden.

1998-06_Eddie_aan_het_Eemskanaal.jpg

(locatie)

  • 27 januari 2025
1989-03_Boltjalkje_Ebenhaezer.jpg
maart 1989 - Boltjalk Ebenhaezer - Musselkanaal

(locatie)

Hoe dingen kunnen lopen. In maart 1989 bijna dit boltjalkje gekocht (de opduwer niet inbegrepen). Het Veenkoloniaal Museum in Veendam had al langere tijd belangstelling getoond maar kon de knoop niet doorhakken. Totdat ze het scheepje dreigden mis te lopen en alsnog toehapten.

Nog geen maand later zag goede vriend Gerard toevallig een sinaasappelkistje met "te koop" op de Gudrun staan, wetende dat dit eigenlijk het ideale schip was.

Heel fijn dat het Veenkoloniaal Museum de Ebenhaezer op de valreep gekocht heeft. Het is nog steeds te bewonderen op de binnenplaats van het museum.

De website van Vereniging de Binnenvaart besteed uitgebreid aandacht aan de Ebenhaezer in deel 1 (exterieur) en deel 2 (interieur).

  • 26 januari 2025
1972_-_Terherne-_Eerste_cursus_scheepsonderhoud.jpg

Buurman geeft les in ecologisch scheepsonderhoud . . . (Terherne, 1971)

1969_Terherne_-_Wol_neit_sin.jpg
SKS-skûtsjes op bezoek aan het einde van het seizoen (Terherne, 1970)

(locatie)

  • 25 januari 2025
1939_Slachthuisbrug_Damsterdiep_x_Gorechtkanaal.jpg
Slachthuisbrug - demping Gorechtkanaal bij het Damsterdiep (Groningen, 1938)

Het Gorechtkanaal verbond het Damsterdiep met het Oosterhamrikkanaal en moest vooral gaan dienen om de Gasfabriek aan de Bloemsingel vanuit de Oosterhaven van kolen te voorzien (kaart 1925). Het kanaal zou aanvankelijk ook nog doorgetrokken worden naar het Boterdiep, maar men kreeg een beter idee: het Van Starkenborghkanaal. Toen dat kanaal eind jaren dertig gereed kwam werd het Gorechtkanaal alweer goeddeels gedempt. Het is uiteindelijk nauwelijks in gebruik geweest en werd al snel in bezit genomen door woonschepen. Enkel de vijvers langs de Gorechtkade herinneren er nog aan. Het Oosterhamrikkanaal werd doorgetrokken naar het nieuwe Van Starkenborghkanaal en het Boterdiep werd Bedumerweg.

De foto is genomen vanuit de directeurswoning van het Openbaar Slachthuis aan het Damsterdiep. Links is de witte reling van het brugje over het Balkgat net zichtbaar. Helemaal op de achtergrond de draaibrug over het Damsterdiep met daarachter de afslag voor het sluisje naar de Oosterhaven. Het monumentale rioolgemaal rechts naast het gedempte kanaal bestaat nog steeds al staat het tegenwoordig verscholen achter een flatgebouw (foto hieronder). De directeurswoning (nu een studentenhuis) is eveneens achter een appartementencomplex verdwenen. De bebouwing links aan het Damsterdiep is goed bewaard gebleven. Op de plek van het gedempte kanaal begint nu de Zaagmuldersweg.

2025-01-10_Damsterdiep_x_Zaagmuldersweg.jpg
Kruising Damsterdiep - Zaagmuldersweg (2025)

(locatie)

  • 24 januari 2025
1989-05_Aduarderzijl.jpg
mei 1989 - Aduarderzijlen - eerste reis (2)

Op weg voor een eerste hellingbeurt in Ezumazijl met een schip dat vermoedelijk 20 jaar niet naar de werf is geweest. In het water gekocht zoals dat heet. Op goed geluk. Normaal heel dom, maar wel bewust. De omstandigheden en de prijs lieten geen keus.

Marifoon, vaarbewijs, certificaat: allemaal nog niet nodig in die tijd. En dan maar het drukke Van Starkenborghkanaal op. Jongensboek-romantiek. Vervolgens is het Aduardiep, het Reitdiep en het Lauwersmeer een route waar normaal gesproken niet veel mis kan gaan als het weer meewerkt. De kanarie is een erfenis van de vorige schipper.

1989-05_Aduarderdiep_-_Reitdiep_-_Ezumazijl.jpg
Aduarderdiep, Reitdiep, Ezumazijl

(locatie)

  • 23 januari 2025
1989-05_Winschoterdiep_eerste_reis_1.jpg
mei 1989 - eerste reis naar de werf (1)

De Gudrun voor de eerste keer los na zo'n 15 jaar stil liggen aan het oude Winschoterdiep. De oude Deutz is nog niet aan de praat, dus met een opduwer ervoor naar het eerste obstakel, de Bontebrug. Daar pikt Jelle ons op om met zijn klippertje de Gudrun via de Oostersluis, het Aduarderdiep en het Reitdiep af te zetten bij Ezumazijl aan de Friese kant van het Lauwersmeer. De stuurhut alvast afgebroken om door het Aduarderdiep te kunnen. Vanuit de Oosterhaven de drukke (oude!) Oostersluis in met een lengte van 40 meter is eerst al spannend genoeg.

1989-05_Bontebrug_-_Oosterhaven_en_Oostersluis.jpg
Bontebrug, Oosterhaven, oude Oostersluis

(locatie)

  • 22 januari 2025
2025-01-20_Aduarderzijl_1.jpg
Aduarderzijl ten prooi gevallen aan landschapsarchitecten

Het sluizencomplex van Aduarderzijl, één van de meest historische locaties op het Hogeland van Groningen, moest na de restauratie opgeleukt worden met Plus-maatregelen. Wat dat zijn en wie er om gevraagd heeft maakt het informatiebord niet duidelijk. Wel dat het Waterschap Noorderzijlvest de opdrachtgever is en dat het mede gefinancierd is met NPG-subsidies die Groningen er weer bovenop zouden moeten helpen. En dan mag een landschapsarchitect zich uitleven. Voor een dood hoekje in een stad is zoiets nog niet zo'n probleem, maar hier . . . ?

In deze video laat het Waterschap zelf perfect zien hoe schitterend en ongerept de Aduarderzijlen waren voor deze ingreep.

Omwonenden beklagen zich in het Dagblad van het Noorden over betutteling, nepnatuur en Volendamisering: “de charme van het gebied wordt gesloopt”. De vergelijking met een urnenveld is zelfs al gemaakt.

Er worden ook nog 4 kanonnen bij de hippe cortenstalen constructie geplaatst. Het zou voor het beeld heel mooi zijn als dijkgraaf Van der Schaaf zelf, in historisch kostuum, de bediening daarvan ter hand neemt.

Maar ach, een volgende generatie zal deze flauwekul hopelijk opruimen om de verstilde schoonheid weer terug te geven. Maar liever morgen nog.

2023-02_Aduarderzijl.jpg
februari 2023 - Aduarderzijl voor de Plus-maatregelen

(locatie)

  • 21 januari 2025
2025-01-20_Reitdiep_in_winter.jpg
Reitdiep in winter

  • 20 januari 2025
2025-01-19_Keunstwurk_fan_Henk_Rusman.jpg
". . . aan de horizon een gebogen lijn als van een boot . . ."

. . . tja . . .

Dokkumer Nieuwezijlen - Keunstwurk fan Henk Rusman

(locatie)

  • 19 januari 2025
2025-01-18_Lauwersmeer_in_de_mist.jpg
Meer mist

(locatie)

  • 18 januari 2025
2025-01-17_Steenfabriek_Oostrum_Dokkumergrootdiep.jpg
Oostrum - Voormalige steenfabriek

(locatie)

Anny zinkt met de jaren steeds verder weg. De voormalige steenfabriek van Oostrum aan het Dokkumergrootdiep is sinds de sluiting in 1968 het best bewaarde ringoven-complex van Friesland, maar ook al meer dan een halve eeuw een vergaarbak van zooi. Kleurrijk, zeker. En inmiddels ook ontdekt door urban-explorers. De huidige eigenaar is een projectontwikkelaar en hij probeert al 15 jaar een vorm van restauratie en hergebruik van de grond te krijgen. Het lukt hem vooralsnog niet om de erfenis van de vorige eigenaar van het terrein te verwijderen. Iets met gebruiksrecht naar het schijnt.

Aan de Dokkumer Ee bij Jannum staat nog een herinnering aan betere tijden. Wat zal hier het verhaal zijn ?

2025-01-16_Ruine_-_Jannum_Dokkumer_Ee.jpg
Dokkumer Ee bij Jannum

(locatie)

  • 17 januari 2025
1996_Dokkumer_Ee-0.jpg
juni 1996 - Dokkumer Ee bij Raard

Dit is zo'n zomeravond dat werkelijk alles klopt en die je nooit vergeet. En dat geldt ook voor de foto's. Nu we een half leven later voorbij varen blijkt de afmeervoorziening te zijn vervangen door een steiger. De stilte en de ruimte zijn onveranderd.

1996-06_Dokkumer_Ee.jpg

(locatie)

  • 16 januari 2025
2025-01-15_Beroepsvaart_in_de_mist.jpg
Alde Feanen - Een dag van mist

(locatie)

  • 15 januari 2025
2025-01-15_Niet_invaren_-__ik_rust.jpg
verzoek: "niet invaren - ik rust!" (Alde Feanen, Eernewoude)

Weinig rustende eenden gezien, wel jagers gehoord en veel schreeuwende ganzen. Mooi op een eigen eiland, geen bezoek gehad. Traag voorbij schuivende cruiseschepen richting het festival in Groningen. Bizar contrast.

2025-01-15_Alde_Feanen-_Eernewoude.jpg

(locatie)

  • 14 januari 2025
Zelfportret_1985-2025.jpg

Soms vind je negatieven terug waarvan je het bestaan vergeten bent omdat je ze nooit hebt afgedrukt. In dit geval zal het gêne van de 20-jarige geweest zijn. Dat we veertig jaar later in een sneue selfie-cultuur terecht zijn gekomen viel toen nog niet te voorzien. Ook niet dat je ooit 60 zou kunnen worden. En als dat dan toch gebeurt moet het maar een keer, zonder gêne. Maar wel op de ouderwetse manier. Een zelfportret.

  • 13 januari 2025
2025-01-12_Nabij_sluis_Gaarkeuken.jpg
Van Starkenborghkanaal nabij sluis Gaarkeuken

Begin januari stroomt de stad Groningen vol met charterschepen en grote cruiseschepen om onderdak te bieden aan de vele bezoekers van het festival Eurosonic-Noorderslag. Goede aanleiding om een week te gaan varen...

Oude_Gaarkeukensluis_2025_-_1950.jpg
1950 - Oude Gaarkeukensluis - 2025
2025-01-13_Gaarkeuken_WZ.jpg
westzijde oude Gaarkeukensluis (1924-1970)

(locatie)

  • 12 januari 2025
2006-06_Ansicht_Belgie.jpg
oldskool ansichtkaart (juni 2006)

Mei 2006. Met de Gudrun voor een jaar naar België. Over het IJsselmeer via de Oudeschans door Amsterdam en met de Amstel richting Dordrecht, door Zeeland, de Westerschelde over naar Terneuzen. Afgemeerd in de Voorhaven van Gent wijst een zekere Michel ons op de rivier de Dender, het stadje Geraardsbergen om precies te zijn. Een schot in de roos: een hartelijke ontvangst en een geweldige zomer in een prachtige omgeving. Voor de winter trekken we naar Gent en vinden daar een betaalbare plek in de vrij nieuwe “Portus Ganda”, een haven op de samenkomst van de Leie en de Schelde, direct tegen het centrum van Gent. Michel wordt een goede vriend.

Gent_-_Portus_Ganda_2006-2007.jpg
Gent - Portus Ganda (2006-2007)
2007-04_Gent.jpg
Gent - Vanaf de Leie richting de Schelde

(locatie)

  • 11 januari 2025
2020-11-07__Noorderhaven-_Havenkantoor.jpg
november 2020 - Noorderhaven Groningen - Voormalig havenkantoor (1870)

(meer informatie)

2020-11-07_Noorderhaven.jpg

(locatie)

  • 10 januari 2025
1999_Kars_en_Odi_-_Reitdiep.jpg
zomer 1997 - Kars en Odi (fotograaf onbekend)
.

2004_Kars_door_Mike_Corkill_w.jpg
2004 Kars door Mike Corkill

Op 10 januari 2008 overleed Kars Thaden op bijna 69-jarige leeftijd aan een hartstilstand.

Een bijzonder dierbare vriend.

De Noorderhaven verloor na 28 jaar zijn meest kleurrijke bewoner. Bij de Kijk in 't Jatbrug werd het nooit meer hetzelfde. Eerst de grote catamaran aan de noordzijde en later zijn "VOC-scheepie" aan de zuidzijde. En al die andere schepen... Kars was een fenomeen.

Er is genoeg bijzonder materiaal bewaard gebleven. Zijn optredens in "Man bijt Hond" en bij lokale helden Cathy en Gré zijn memorabel. Ook deze sfeerbeelden van de Noorderhaven in de jaren negentig zijn de moeite waard.

In dit artikel in de Riepe laat hij iets meer van zichzelf zien.

1996-08_Der_Mann_und_sein_Hund.jpg
1996 - Op het Stadhuis tijdens een actie tegen de liggeldverhoging

  • 9 januari 2025
2020-03-12_Kerkje_Oostum.jpg
ca. 1250 na Chr. - Oostum, een kerkje als een drooggevallen schip

Als je toch om de hoek ligt afgemeerd kun je de tijd nemen om eens een goed plaatje te schieten. Deze eenzame Romaanse kerkjes bovenop de wierden zijn zo langzamerhand nog het mooiste dat Groningen te bieden heeft. En dan te bedenken dat ze heel vroeger bij een hoge vloed door zeewater werden omgeven. Als drooggevallen schepen... Kunstenaarscollectief de Ploeg kon er geen genoeg van krijgen. En nog. Met enige regelmaat worden er bijzondere concerten georganiseerd door M.O.O.I. En dan parkeert de optredende muzikant eenvoudig zijn vervoermiddel bij de kerk.

2024-02-25_Oostum__-_Het_vervoersmiddel_van_de_muzikant.jpg

(locatie)

  • 8 januari 2025
1989-04__Gudrun_als_gekocht.jpg
5 april 1989 - Winschoterdiep Groningen - Gudrun zoals gekocht

Waar begin je in godsnaam aan.... Maar ach, als 24-jarige... Een tweetal kanaries behoren ook tot het inventaris.

1989-04__Gudrun_als_gekocht_2.jpg

(locatie)

  • 7 januari 2025
2025-01-06_Oosterhamrikkanaal.jpg
2025 - Oosterhamrikkade met Stadsstrand Groningen

Deze vrij nietszeggende foto krijgt pas betekenis naast de situatie in 1939. Behalve de Nieuwe Kerk en de pijp van Simplon is werkelijk niets meer hetzelfde op de plek waar het ooit gonsde van bedrijvigheid door de Gasfabriek, de kleine fabriekjes en het Bodenterrein (links). Deze vogelvlucht van Google Earth geeft een iets beter overzicht.

1939_OosterhamrikkadeBodenterrein_en_Gasfabriek.jpg

(locatie)

  • 6 januari 2025
1969__Terherne_-_woonark_Wol_Neit_Sinx.jpg
1969 - woonark "Wol nei't sin" - Terherne, Friesland

Hier is het toch wel begonnen.... Mooier wordt het niet voor het mannetje hieronder.

1972_Terherne-_Dirk.jpg

(locatie)

  • 5 januari 2025
2010-09_Riqueval-_St_Quentin.jpg
juli 2010 - Een sleep van vijf spitsen verdwijnt in de tunnel van Riqueval

Met de sleper door de 5,6 kilometer lange tunnel van Riqueval in het Canal de Saint Quentin (noord-Frankrijk) is een unieke ervaring. De nieuwe serie "Langs de Schelde" opent er mee. Prachtige beelden al krijg je Huub Stapel er gratis bij. De elektrische sleper uit 1924 vaart zonder een schip te slepen door de tunnel. Het lijkt te bevestigen dat de sleepdienst is opgeheven en dat men nu op eigen kracht door de tunnel vaart. Maar deze ontwikkeling is behalve in dit artikel nergens terug te vinden, ook niet bij de VNF (de vaarwegbeheerder). Met de Gudrun hebben we vier keer achter de sleper gelegen (korte video-impressie uit 2019).

2010-07_Tunnel_Riqueval.jpg

(locatie)

  • 4 januari 2025
2020-03-12_Wierumerschouw_richting_Dorkwerd.jpg
12 maart 2020 - Wierumerschouw na een hevige onweersbui
2020-03-12_Wierumerschouw_2.jpg

(locatie)

  • 3 januari 2025
2011-09-23_Eemskanaal_EMG.jpg
september 2011 - Graansilo EMG Faktors met links de oorspronkelijke smederij.

De graansilo van Elevator Maatschappij Groningen (EMG) aan het Eemskanaal in Groningen is in september 2011 nog in bedrijf. Een enkele keer wordt graan overgeslagen in een vrachtwagen. Niet lang hierna wordt het hoofdgebouw in gebruik genomen als poppodium dat na een brandje enkele jaren later verhuist naar het Suikerunieterrein en verder gaat als EM2. De graansilo is in 1908 gebouwd als oliefabriek. Het witte gebouw op de foto hieronder is in 1912 gebouwd als smederij. Betonijzerbouw met veel gietijzeren elementen is dan een noviteit. De geschiedenis van dit monumentale complex en het gebied tussen Eemskanaal en Damsterdiep is prima beschreven in dit artikel.

1925_Noord_Nederlandse_Oliefabriek_Eemskanaal_Groningen.jpg
Noord Nederlandse Oliefabriek in 1925

(locatie)

  • 2 januari 2025
2025-01-02_Eemskanaal_Brandweer.jpg
2 januari 2025 - Eemskanaal (Groningen) tegenover de brandweer

De Gudrun ligt deze winter kop op kop met de Barbera 1, een 49-meter spits. Het zal in principe de laatste winter zijn dat schepen afgemeerd kunnen worden aan het stuk Eemskanaal tussen de Oosterhavenbrug en de Berlagebrug. En dat heeft te maken met de ontwikkeling van de nieuwe wijk Stadshavens. In 15 jaar tijd zal de omgeving van het Eemskanaal vanaf het Balkgat tot de Oostersluis en de Deense Haven aan weerszijden worden volgebouwd. In de toekomst zal nog in beperkte mate langs de noordkant van het Eemskanaal afgemeerd kunnen worden. Ter hoogte van het voormalige Betonbos is een fietsbrug gepland. De kades zullen veranderen in "boulevards". Onderstaande impressie schetst de eerste fase. De brandweer linksonder zal in een later stadium ook verdwijnen. Rechtsonder naast de brug lijken de voormalige graansilo EMG-Faktors en de groen-witte smederij gespaard te blijven. Google Earth laat deze situatie zien (augustus 2023). Inmiddels is er al aardig wat gesloopt. Betonbos is in oktober 2024 ontruimd.

2024_Stadshavens-_Berlagebrug_richting_centrum.jpg
Schets Stadshavens fase 1- van de Berlagebrug richting Oosterhaven
2025-01-03_Betonbos_Trossen_Los.jpg
Betonbos - "Trossen los !" - Van welk schip ?

(locatie)

  • 1 januari 2025
2025-01-01_Eemskanaal_-_Barbera.jpg
1 januari 2025 - Regendruppels op glas - Eemskanaal, Groningen

Bovenstaande foto is van vandaag en zonder trucs of filters. Geen vuurwerk of valse symboliek, hier wordt het licht van de straatverlichting verbrijzeld door de regendruppels op het glas van de stuurhut.

En dan denk je onwillekeurig terug aan eerdere bijzondere nieuwjaarsdagen. Die van de milleniumwisseling bijvoorbeeld.

2000-01-01_Dorkwerd_2.jpg
1 januari 2000 - Remmingwerk Dorkwerdersluis (Reitdiep, Groningen)

In zwart/wit beland je al snel in de vorige eeuw. Aan een remmingwerk zonder loopplank, zonder internet en zonder mobiele telefoon verloopt de eeuwwisseling in serene rust.

2000-01-01_Dorkwerd_3.jpg
1 januari 2000 - Dorkwerdersluis, Reitdiep richting Stad

De 17e-eeuwse kop-hals-romp-boerderij verkeert hier nog in originele, zij het vervallen staat. Een Ploeg-schilderijtje. De nieuwbouwwijk Reitdiep moet nog gebouwd worden. (locatie)

Nieuwjaarsdag 2011 is een andere buitengewone ervaring geweest. Na 2 maanden wachten vanwege de jaarlijkse stremming is het fenomenaal varen op het Canal du Midi (Zuid Frankrijk).

2011-01-01_Colombiers_Canal_du_Midi.JPG
1 januari 2011 - Colombiers, Canal du Midi

Van Colombiers met zeer lage bruggetjes, een tunnel en vele bochten slingerend langs de heuvels boven het dal naar Capestang. De Pyreneeën imposant en besneeuwd op de achtergrond. De hele dag deze wereld voor onszelf.

2011-01-01_Capestang_Canal_du_Midi.JPG
1 januari 2011 - Capestang. De platanen zijn door ziekte helaas verdwenen.

Van de reis in 2010-2011 is deze foto-reportage te downloaden.